تاریخچه کانال سوئز (شگفت انگیز و کامل)

کانال سوئز یک آبراه ساخته دست بشر است که دریای مدیترانه را از طریق دریای سرخ به اقیانوس هند متصل می کند. این مسیر مستقیم تری را برای کشتیرانی بین اروپا و آسیا ایجاد می کند و به طور موثر امکان عبور از اقیانوس اطلس شمالی به اقیانوس هند را بدون نیاز به دور زدن قاره آفریقا فراهم می کند. این آبراه برای تجارت بین‌المللی حیاتی است و در نتیجه از زمان افتتاح آن در سال 1869 در مرکز درگیری‌ها قرار گرفته است.

تاریخچه کانال سوئز

کانال سوئز کجاست؟

کانال سوئز 120 مایل از پورت سعید در دریای مدیترانه در مصر به سمت جنوب تا شهر سوئز (واقع در سواحل شمالی خلیج سوئز) امتداد دارد. این کانال بخش عمده ای از مصر را از شبه جزیره سینا جدا می کند. ساخت آن 10 سال طول کشید و در 17 نوامبر 1869 به طور رسمی افتتاح شد.

استفاده از کانال سوئز که تحت مالکیت و اداره اداره کانال سوئز است، برای کشتی‌های همه کشورها باز است، چه برای اهداف تجاری یا جنگی – اگرچه همیشه اینطور نبوده است.

ساخت کانال سوئز

علاقه به مسیر دریایی که دریای مدیترانه و دریای سرخ را به هم وصل می کند به دوران باستان باز می گردد. مجموعه‌ای از کانال‌های کوچکی که رودخانه نیل (و در نتیجه، مدیترانه را به دریای سرخ متصل می‌کردند) در اوایل سال 2000 قبل از میلاد مورد استفاده قرار گرفتند.

با این حال، ارتباط مستقیم بین دریای مدیترانه و دریای سرخ به دلیل نگرانی از اینکه آنها در سطوح متفاوتی از ارتفاع قرار دارند غیرممکن تلقی می شد.

بنابراین، مسیرهای مختلف زمینی – با استفاده از وسایل نقلیه اسبی و بعداً قطارها – به‌ویژه توسط بریتانیای کبیر، که تجارت قابل توجهی با مستعمرات خود در هند و پاکستان کنونی انجام می‌داد، به کار گرفته شد.

لینانت د بلفوند

ایده یک کانال بزرگ که یک مسیر مستقیم بین دو بدنه آب را فراهم می کند در دهه 1830 به لطف کار کاشف و مهندس فرانسوی لینانت دو بلفوند که در مصر تخصص داشت مورد بحث قرار گرفت.

Bellefonds بررسی ایستموس سوئز را انجام داد و تأیید کرد که دریای مدیترانه و دریای سرخ، بر خلاف تصور عمومی، در یک سطح ارتفاع قرار دارند. این بدان معنی است که می توان کانالی بدون قفل ساخت و ساخت و ساز را به طور قابل توجهی آسان تر کرد.

در دهه 1850، خدیو سعید پاشا (که ناظر مصر و سودان برای عثمانی‌ها بود) فرصتی برای مصر و امپراتوری عثمانی که در آن زمان بر کشور حکومت می‌کردند، به فردیناند دو لسپس، دیپلمات فرانسوی اجازه ایجاد شرکتی برای ساخت داد. یک کانال این شرکت در نهایت به شرکت کانال سوئز معروف شد و برای 99 سال اجاره آبراه و مناطق اطراف آن به آن واگذار شد.

اولین اقدام لسپس، ایجاد کمیسیون بین‌المللی برای شناخت سوئز یا کمیسیون بین‌المللی برای سوراخ کردن تنگه سوئز بود. این کمیسیون متشکل از 13 کارشناس از هفت کشور بود که مهمترین آنها آلویس نگرلی، مهندس عمران برجسته بود.

نگرلی به طور مؤثری بر اساس کار بلفوند و بررسی اولیه او از منطقه استوار شد و نقشی پیشرو در توسعه طرح‌های معماری کانال سوئز بر عهده گرفت. گزارش نهایی کمیسیون در سال 1856 تکمیل شد. دو سال بعد، شرکت کانال سوئز به طور رسمی تأسیس شد.

ساخت کانال سوئز

ساخت و ساز در شمالی ترین انتهای کانال پورت سعید در اوایل سال 1859 آغاز شد. کار حفاری 10 سال طول کشید و تخمین زده می شود که 1.5 میلیون نفر در این پروژه کار کردند.

متأسفانه، به دلیل مخالفت بسیاری از سرمایه گذاران انگلیسی، فرانسوی و آمریکایی در کانال، بسیاری از این افراد برده کارگر بودند و اعتقاد بر این است که ده ها هزار نفر در حین کار در سوئز به دلیل وبا و علل دیگر جان خود را از دست دادند.

آشفتگی سیاسی در منطقه بر ساخت کانال تأثیر منفی گذاشت. مصر در آن زمان توسط بریتانیا و فرانسه اداره می شد و چندین شورش علیه حکومت استعماری رخ داد.

این امر، همراه با محدودیت‌های فناوری ساخت و ساز در آن زمان، باعث شد که کل هزینه‌های ساخت کانال سوئز به 100 میلیون دلار برسد که بیش از دو برابر برآورد اولیه است.
کانال سوئز افتتاح شد

اسماعیل پاشا، خدیو مصر و سودان، کانال سوئز را به طور رسمی در 17 نوامبر 1869 افتتاح کرد.

رسماً، اولین کشتی که از طریق کانال عبور کرد، قایق تفریحی امپراتوری فرانسوی Eugenie، L’Aigle بود، و پس از آن کشتی اقیانوس پیمای بریتانیایی دلتا بود.

با این حال، HMS Newport، یک کشتی نیروی دریایی بریتانیا، در واقع اولین کشتی بود که وارد آبراه شد و ناخدای آن شب قبل از افتتاحیه تشریفاتی، آن را به جلوی خط زیر پوشش تاریکی رساند. کاپیتان، جورج نارس، رسماً به خاطر این اقدام مورد توبیخ قرار گرفت، اما همچنین مخفیانه توسط دولت بریتانیا به دلیل تلاش هایش در ارتقای منافع کشور در منطقه مورد تحسین قرار گرفت.

S.S. Dido اولین کشتی بود که از کانال سوئز از جنوب به شمال عبور کرد.

حداقل در ابتدا، تنها کشتی‌های بخار می‌توانستند از کانال استفاده کنند، زیرا کشتی‌های بادبانی همچنان در حرکت در کانال باریک در بادهای سخت منطقه مشکل داشتند.

اگرچه در دو سال اول بهره برداری از کانال، ترافیک کمتر از حد انتظار بود، اما این آبراه تأثیر عمیقی بر تجارت جهانی داشت و نقش کلیدی در استعمار آفریقا توسط قدرت های اروپایی داشت. با این حال، صاحبان سوئز مشکلات مالی را تجربه کردند و اسماعیل پاشا و دیگران مجبور شدند سهام خود را در سال 1875 به بریتانیای کبیر بفروشند.

فرانسه اما همچنان سهامدار عمده کانال بود.

کانال سوئز در زمان جنگ

در سال 1888، کنوانسیون قسطنطنیه حکم داد که کانال سوئز به عنوان یک منطقه بی طرف، تحت حمایت بریتانیایی ها، که تا آن زمان کنترل مناطق اطراف، از جمله مصر و سودان را به دست گرفته بودند، عمل خواهد کرد.

بریتانیایی ها در سال 1915 در طول جنگ جهانی اول از این کانال در برابر حمله امپراتوری عثمانی دفاع کردند.

معاهده انگلیس و مصر در سال 1936 کنترل بریتانیا بر آبراه مهم را تأیید کرد، که در طول جنگ جهانی دوم، زمانی که قدرت‌های محور ایتالیا و آلمان تلاش کردند آن را تصرف کنند، حیاتی شد. علی‌رغم وضعیت ظاهراً بی‌طرف کانال، کشتی‌های محور در بیشتر زمان‌های جنگ از دسترسی به آن منع شدند.

پس از پایان جنگ جهانی دوم، در سال 1951، مصر از معاهده انگلیس و مصر خارج شد.

جمال عبدالناصر

پس از سالها مذاکره، بریتانیا نیروهای خود را در سال 1956 از کانال سوئز خارج کرد و عملاً کنترل را به دولت مصر، تحت رهبری رئیس جمهور جمال عبدالناصر، واگذار کرد.

ناصر به سرعت برای ملی کردن فعالیت کانال اقدام کرد و این کار را با انتقال مالکیت به اداره کانال سوئز، یک آژانس شبه دولتی، در جولای 1956 انجام داد.

هم بریتانیا و هم ایالات متحده از این اقدام و همچنین تلاش های دولت مصر برای برقراری روابط با اتحاد جماهیر شوروی در آن زمان خشمگین شدند. در ابتدا، آنها از حمایت مالی وعده داده شده خود برای بهبودهای برنامه ریزی شده سوئز، از جمله ساخت سد اسوان، صرف نظر کردند.

با این حال، آنها همراه با دیگر قدرت‌های اروپایی از تصمیم دولت ناصر برای بستن تنگه تیران، مجموعه آبی که اسرائیل را به دریای سرخ متصل می‌کند، به روی همه کشتی‌های اسرائیلی خشمگین شدند.

بحران سوئز

در پاسخ جنگ، در اکتبر 1956، نیروهای بریتانیا، فرانسه و اسرائیل تهدید به حمله به مصر کردند که منجر به به اصطلاح بحران سوئز شد.

لستر بی پیرسون، وزیر امور خارجه کانادا، از ترس تشدید درگیری، تشکیل یک نیروی حافظ صلح سازمان ملل را توصیه کرد که اولین نیروی حافظ صلح در نوع خود است تا از کانال محافظت کند و دسترسی به همه را تضمین کند. سازمان ملل پیشنهاد پیرسون را در 4 نوامبر 1956 تصویب کرد.

اگرچه شرکت کانال سوئز به عملیات آبراه ادامه داد، اما نیروهای سازمان ملل دسترسی و همچنین صلح را در شبه جزیره سینا حفظ کردند. با این حال، این آخرین باری نبود که کانال سوئز نقشی محوری در درگیری های بین المللی ایفا می کرد.

جنگ اعراب و اسرائیل

در آغاز جنگ شش روزه 1967، ناصر دستور داد نیروهای حافظ صلح سازمان ملل از شبه جزیره سینا خارج شوند.

اسرائیل بلافاصله نیروهای خود را به منطقه اعزام کرد و در نهایت کنترل کرانه شرقی کانال سوئز را به دست گرفت. ناصر که نمی‌خواست کشتی‌های اسرائیلی به آبراه دسترسی داشته باشند، تمام ترافیک دریایی را محاصره کرد.

قابل ذکر است که 15 کشتی باری که در زمان اجرای محاصره وارد کانال شده بودند، سالها در آنجا محبوس بودند.

مین روب های آمریکایی و بریتانیایی سرانجام سوئز را پاکسازی کردند و بار دیگر آن را برای عبور امن کردند. رئیس جمهور جدید مصر، انور سادات، کانال را در سال 1975 بازگشایی کرد و کاروانی از کشتی ها را به سمت شمال به سمت پورت سعید هدایت کرد.

با این حال، نیروهای اسرائیلی تا سال 1981 در شبه جزیره سینا باقی ماندند، تا زمانی که، به عنوان بخشی از پیمان صلح مصر و اسرائیل در سال 1979، نیروهای به اصطلاح چند ملیتی و ناظران برای حفظ نظم و حفاظت از کانال در آنجا مستقر شدند. آنها تا به امروز در جای خود باقی مانده اند.

کانال سوئز امروز

امروزه به طور متوسط روزانه 50 کشتی در این کانال تردد می کنند که سالانه بیش از 300 میلیون تن کالا را حمل می کنند.

در سال 2014، دولت مصر بر پروژه توسعه 8 میلیارد دلاری نظارت داشت که سوئز را از 61 متر به 312 متر برای مسافت 21 مایلی افزایش داد. تکمیل این پروژه یک سال به طول انجامید و در نتیجه کانال می تواند کشتی ها را برای عبور همزمان از هر دو جهت در خود جای دهد.

با وجود گسترش مسیر، در مارس 2021، یک کشتی کانتینری عظیم که از چین حرکت می کرد در کانال گیر کرد و بیش از 100 کشتی را در هر انتهای شریان حیاتی کشتیرانی مسدود کرد. این حادثه تجارت جهانی را برای نزدیک به یک هفته مختل کرد.

منابع

Canal History. Suez Canal Authority.
The Suez Crisis, 1956. Office of the Historian. US State Department.
A Brief History of the Suez Canal. Marine Insight.